Җанисәп 2010: Татар-башкорт баласы кайсы милләттән?

Башкортстанда башкорт телендә чыгучы “иң рәсми” “Башкортостан” газетында “Уяныгыз, башкорт ирләре!” дигән язма чыкты. Әлеге ялкынлы мөрәҗәгатьнең авторы татар хатыны белән катнаш никахта булган башкорт ирләрен балаларын бернигә карамыйча "башкорт" дип яздырырга өнди.

"Уянығыҙ, башҡорт ирҙәре!" дигән мәкаләне язган Маһинур Хөбетдинова үзе яшәгән Стәрлебаш районында хакимиятнең җанисәп чарасына ныклап әзерләнүенә соклану белдерә:

“Халыҡ иҫәбен алыу уңышлы үтһен өсөн стәрлебаштар уға бөтә төп көстө йәлеп иткән. «Стәрлебаш шишмәләре» гәзитендә был хаҡта яңылыҡтар һәм мәҡәләләр сығып тора. Йәй «Орленок» балалар һауыҡтырыу лагерында күркәм кисәнең ойошторолоуын ишетеп ҡыуандыҡ. Бер һүҙ менән әйткәндә, йән иҫәбен алыуҙың маҡсаттары һәм бурыстары киң йәмәғәтселеккә тулыһынса еткерелеп тора”, ди ул райондагы татарларны да башкортлар дип раслаучы пропагандага шатланып.

Шуннан соң ул төп мәсьәләгә күчә – ире башкорт, хатыны татар булган катнаш гаиләләрдәге балаларны ничек итеп башкорт дип яздыртуга:

“Тик мине, башҡорт ауылында ғүмер итеүсе ябай ҡатынды, бына нәмә борсоуға һала. Башҡорт ирҙәренең моңһоҙлоғона һәм бошмаҫлығына нисек түҙмәк кәрәк!? Бүтән яҡтарҙағы шикелле, беҙҙә лә ҡатнаш ғаиләләр бихисап. Кәләштәре татар милләтенән булғандар бигерәк күп.

Көслө зат – мал табыусы, донъя бөтәйтеүсе. Тырыш һәм уңғанлыҡтары һоҡландыра, әлбиттә. Ә рухи теҙгенде бындай ғаиләләрҙә ҡатын-ҡыҙ ҡулына алған. Бала-сағаны тәрбиәләү, ата-әсәләр йыйылышына йөрөү, ваҡытлы матбуғаттың ниндәйенә яҙылыу һәм башҡа хәстәрлектәрҙең барыһы ла хужабикәләрҙең иңендә. Йәшерен-батырыны юҡ, ғәҙәттә, ҡатнаш ғаиләләрҙә бала әсәһенең туған телендә аралаша. Буй еткергәс, улар татар булып китә. Ирҙәр быға ваҡ мәсьәлә тип ҡарап, ныҡ яңылыша.

Халыҡ иҫәбен алыу – ифрат яуаплы эш. Ә башҡорт ғаиләләрендә ошо бурысты борон-борондан тик ир-ат башҡарған. Яҙғандарымды уҡып, үҙ ғаиләһендә донъя тотҡаһы һаналған башҡорт ирҙәре әҙ генә булһа ла уйланһын ине”, дип хафалана Маһинур ханым.

Хафаланып кына калмый, башкорт ирләренә ялкынлы чакыру белән мөрәҗәгать итә:

“Уянығыҙ, башҡорт ирҙәре! Ана, ҡатынға әйтегеҙ, был эштәр менән ул шөғөлләнә тип, ҡул һелтәп ҡуймағыҙ”.

Башкортстан хөкүмәте газетында басылган мондый мөрәҗәгатьне укып, күпме башкорт-татар гаиләсендә ызгыш чыгасын алдан әйтеп булмый, шулай да мондый хәлләрнең булачагын фаразлап буладыр.

Кәрим ЯУШ

"Азатлык Радиосы"