Рәшидә абыстайның: "Иман ул агач кебек. Агачның тамыры - намаз, ә әдәп, игелеклелек, сабырлык, башка гүзәл сыйфатлар - шуның җимешләре"..

Рәшидә абыстай Исхакый: «МИНЕ ДОГА БЕЛӘН ИСКӘ АЛЫГЫЗ»

— Рәшидә абыстай, узган гомер юлларыгызга күз салгач, үкенечле хисләр уянмыймы?

— Юк, әлхәмдүлилләһ! Кечкенәдән намаз укып, ураза тотып, Аллаһы Тәга­ләнең барлыгына ышанып үстем. Берәр әйберем югал­са да Аллаһы Тәгаләдән сорый идем. Әти белен әни безне Ислам дине буенча тәрбияләделәр. Әни бик диндар кеше иде. Абыебыз армиягә китеп хәбәрсез югалгач: «Әгәр баламның тере хәбәре килеп, кай­та дисәләр, намаз укыган вакытым булса, намазым­ны бүлмәм»,— ди торган иде. Абыйның кайту хәбәре ирешкәндә, әни почмак якта намаз укый иде. Хәбәрне ишетүгә сәкедән төште. Әйткән сүзе исенә төшеп, бер сүз дәшмичә намазын дәвам итте.

— Дин тыелган вакытта да намазыгызны ташламады­гызмы?

— Юк! Тормыш авыр бул­ган чакларда да, көн-төн эшләгәндә дә калдырма­дым. Кияүгә чыккач, ирем Габдерәүф белән намаз­ларыбызны укып, бер-беребезгә итагатьле булып, Аллаһыга хәмед вә сәнәләр әйтеп, үз бәхетебезгә куа­нып яшәдек. 1947 елны акча реформасы булып, Арча­да саклык банкы хуҗасы булып эшләгән иремне төрмәгә утырткач та Ходай Тәгаләдән йөз чөермәдем, Аңа таянып яшәдем.

— Ә ирегезне ни өчен утырттылар?

— И-и, ул елдагы галә­мәтләрне күрсәң! Урам­да саклык кассасы капка төбендә елаучылар, хәтта акчасына ут төртеп, өстенә утырып үлүчеләр дә булды. Кешегә яхшылык эшлибез дип, кассага утыз өч мең акча салган өчен ирем­не уналты елга төрмәгә утырттылар. Ибәтуллин дигәннәре үзен үзе атып үтерде.

Ирем төрмәгә утыргач, миңа көн бетте. Фатирдан куып чыгардылар, бер марҗа өенә алып кайтты. Әбинең — тәре, минеке — намазлык. Шулай итеп, гыйбадәт кылабыз. Кибеттә эшләгән чагым иде, төрмә белән ике арада йөри тор­гач, дүрт меңлек товарым бозылган. Түләттеләр.

Иремнең срогын дүрт елга калдыруга ирешкән идек. Төрмәдән 4 февральдә өйгә кайтты, 4 апрельдә үлде. Бик нык авырды. Шун­дый авыр чаклар булды, әмма Аллаһы Тәгалә мине яман кешеләрдән дә, яман эшләрдән дә саклады. Кай­да гына эшләсәм дә, бөтен эшне җиренә җиткереп баш­кара идем. Бервакытта да намазымны калдырмадым. Икенче иремә кияүгә чыккан­да, ул намазсыз булган икән, белмәдем. Икенче көнне үк тәһарәт алдырып, намазга бастырдым. Операцияләр дә кичердем. Ул чакта авыр­лы идем. Ходайдан сорап күтәрдем, бала исән-имин туды. Алты бала таптым, барысы да намазлы, зе­керле, сәламәт тәнле бу­лып үстеләр. «Кызларымны намазсыз егеткә кияүгә бирмәм»,— дигән сүземә тугры калдым, кияүләрем­нең барысы да намазлы. Аларның берсеннән дә: «Фатирың бармы? Машинаң бармы?»— дип сорамадым. Иң беренче соравым: «На­маз укыйсыңмы?» — булды.

— Намаз хакында ни ди­ярсез?

— Намаз укый башлаган көне — кешенең туган көне була. Аллаһ кушканча яши башлый бит. Аллаһының кануны белән яшәгәннәр мохтаҗлык кичермиләр, бай булалар. Бәндәгә озын гомер һәм мал җитми. Менә шуны аңларга кирәк.

Рәшидә абыстайның намаз укырга өйрәткән китабын кемнәр генә белми икән?! «Намаз — җәннәт ишегенең тоткасы», — дия-дия, Рәшидә абыстай үзенең шигъри юл­ларын укытты.

«Намаз өстебездән төшми

Авырлык килгәндә дә.

Намазсызлык аркасында

Хәсрәттә барлык бәндә.

Намазсыз гәүдәләреңне

Сөйрәп йөрү дә хәрәм.

Аллаһының ризыклары

Намазсызларга әрәм.»

«Намаз укымаган кешегә Аллаһы Тәгаләнең һавасы әрәм», — ди Рәшидә абыстай. Үзе әйтмешли, бигрәк каты әйтә инде! «Намаз укымаучыларны Аллаһының каты газа­бы көтә», — ди. Юкка гына Гос­ман хәзрәт армия хезмәтендә дә намазын калдырмыйча укып бармагандыр инде! Намазын укыган, уразасын тоткан. Боларны белгән ананың шат­лыгы эченә сыймаган.

— Аллаһы Тәгалә кеше­не авырлык белән сынар диләр…

— Менә шул чакта сабыр итә белергә кирәк. Гомерем буе сабыр булдым. Дине­безне кыерсыткан чакта да сабырлык күрсәттем. Алда­гы көнгә өметләнеп, кача-поса булса да бәндәләрне тәһарәт алмакка, намаз укырга өйрәттем. 1974-1975 елларда мәчетнең баскыч астында тузан эченә намазлыкларыбызны җәеп, намаз укыдык.

Соң булса да уң булсын, дип

Дингә ирек бирделәр.

Мәчетләрне торгызырга

Безгә әмер бирделәр,

— дип, бу хакта бер шигыремдә дә яздым. Әлхәмдүлилләһ, киселгән манаралар яңа­дан калыкты, мәчеттән клуб ясап йөргән кешеләрнең дә күбесе, соңга калып булса да, дингә килде. Әлхәмдүлилләһ, барысы­на шөкрана кылып, чын күңелемнән сабыр итеп, дингә хезмәт иттем. Макта­ну булмасын, рия кермәсен дип тырыштым. Аллаһ һәр эшебезне изгелек итеп язса иде. Кылган гамәлләребез Кыямәт көнендә тәмуг уты­на пәрдә булса иде. Амин.

— Бүгенге көндә нидән куркасыз?

— Яшем олы, бәндәләргә Ислам тәртибен өйрәтергә көчем бетүдән куркам. Аллаһы Тәгаләнең аятьлә­ре, Пәйгамбәребез (с.г.в.) хәдисләреннән торган вәгазьләремне дисклар­га яздырып таратуымның сәбәбе дә шул. Мин ва­фат булгач, бәндәләр шул вәгазьләрдән файдала­нып, иманга күңелен би­реп, бәхетле булып яшәп, бәхетле булып үлсеннәр иде дип сорыйм Аллаһыдан.

Рәшидә абыстайның бу сүзләрен васыятьнамә итеп кабул иттем. Халкыбызның талантлы баласы — Рәшидә абыстайның бай мира­сы югалмас, гасырлар дәвамында өйрәнелер әле дип уйлыйм. Балалары, оныклары хакындагы том-том язмалары, дөньяга ка­рашлары, диннең кайтуы хакында теркәп барган фикерләре, үзенең тор­мышы, вәгазь дисклары, язган шигырьләре, чыгар­ган китаплары — боларның берсенең генә дә вакыт­лар узуга карамастан бәһасе-кыйммәте җуелмас. Киресенчә, Адәм баласын ялгышлыклардан, бозык­лыклардан саклар, Ислам диненең үзе өчен алтын багана булуын аңлар һәм гомерен Аллаһ теләгәнчә, Ул кушканча яшәп уздырыр өчен гыйбрәт булырлар.

Рәшидә абыстай дин өчен көрәшеп йөрмәсә дә, иман­лы балалар үстерүе, чиксез сандагы шәкертләре булуы белән дә тарихка кереп кала алган булыр иде. Әмма аның көрәшче йөрәге динен яклап көрәш мәйданнарына да алып чыккан, мәчетләрне торгызуда һәм халыкка кайтаруда башлап йөрүче иткән. Мәңгелек дан һәм хөрмәт насыйп булсын аңа моның өчен!

Әле 88 яшькә җиткәч тә өйдә тик утыруны бел­ми Рәшидә абыстай.

Шәкертләренә дин сабагы өйрәтә, очрашуларга йөри, интервьюлар бирә. Теле­фоннан сөйләшкәндә дә аның энергияле икәнлеге сизелеп тора. Әйтәсе сүзен шартлатып әйтеп сала, «Мин Фәлән якка китәм әле, чакырдылар, ике атнадан кайтам, очрашырбыз», — дип саубуллаша. Исән-имин йөрсен инде юлларда, хәвеф-хәтәр күрми генә яшәп, йөз яшьлек юбиле­енда …нче оныгын күрү бәхетенә дә ирешсен.

«Дөнья — ахирәтнең кы­ры. Дөнья-ахирәтне тигез алып барып, бөтен көчең белән Аллаһ кушканча яшәп, Аллаһыга зекердә булыр­га кирәк. Аллаһыны зекер итүдән телең юешлектән кипмәсен. Дөньяда җыйган малларың калачак, кап-кара кабергә керәсең бар, кабер хәлен аңлатырга дөнья теленең көче җитми. Намаз укыйсыңмы үзең? Һәр намаз ахырында кабер газабыннан сыгын. Кабергә алып бара торган иң зур нигъмәт— Аллаһы Тәгаләдән курку, Аның кушканнарын үтәү һәм өметләнү. Дөньядан кабергә бурычлы булып бара күрмә. Һәр эшеңдә Аллаһыга таянсаң, Аңа якын булырсың», — дип, теләкләр тели-тели оза­тып калды мине Рәшидә абыстай. Йөз мәртәбә амин! Сез теләгәнчә, сез өйрәткәнчә яшәсәк иде барчабыз да! Амин!

Мөнирә САФИНА

«Авырмас өчен 101 киңәш», №5, 2012.